BALKAN HARBİ ÖNCESİ MAKEDONYA

-

Ulah

74 465

77 267

41 200

Karışık

101 875

147 244

91 700

TOPLAM

2 880 420

1 145 274

1 820 500

Halbuki Osmanlı devleti 1831 yılından itibaren belirli aralıklarla nüfus sayımları yapmakta idi. 1831 yılında sadece erkek nüfus sayılmış, 1844 yılında ise erkek nüfus ile beraber kadın nüfusu da beraber sayılmıştır. Daha sonra 1852, 1874 (sadece Tuna vilayeti), 1882, 1895/1897, 1906/1907 ve 1914 yıllarında nüfus sayımları yapılmıştır. *Kaynak: Prof. Kemal Karpat; “Osmanlı nüfus sayımı 1830-1914”.

Balkan savaşı öncesi Osmanlı idare sisteminde Rumeli bölgesi 6 Vilayete ayrılmıştı. Bunlar; Edirne, Selanik, Manastır. Kosova, Yanya ve İşkodra vilayetleri idi.

1896/1897 ve 1906/1907 yıllarında yapılan Osmanlı nüfus sayımı kayıtlarından alınan rakamlara göre Rumeli vilayetlerindeki müslüman nüfus ve toplam nüfus kayıtları aşağıda tabloda gösterilmiştir.

1896/1897 Osmanlı nüfus sayımına göre Rumeli vilayetlerinde yaşayan halkların nüfus durumu;

Vilayet	Müslüman	Rum	Bulgar	Yahudi+Diğer	Toplam
Edirne	539 031	288 958	121 870	16 357	985 962
Selanik	502 175	294 624	239 290	43 423	1 038 973
Manastır	252 962	272 205	177 750	5 914	712 217
Kosova	432 178	36 420	275 702	1 885	755 639
Yanya	221 475	287 712	2	7 492	516 681
İşkodra	78 999	5 804	-	2 726	87 529
Toplam					4 097 001

1906/1907 Osmanlı nüfus sayımına göre Rumeli vilayetlerinde yaşayan halkların nüfus durumu;

Vilayet	Müslüman	Rum ortodoks	Bulgar	Yahudi+Ermeni+ Diğer dinler	Toplam
Edirne	618 604	340 908	119 476	254 808	1 333 796
Selanik	419 604	263 881	155 710	82 164	921 359
Manastır	328 551	286 001	196 588	13 688	824 828
Kosova	379 595	13 594	272 818	5 346	671 353
Yanya	225 415	286 592	-	4 759	516 766
İşkodra	81 150	6 098	-	2 600	89 848
Toplam					4 357 950

Yukarıdaki tablolardan görüleceği gibi Balkan savaşı öncesi Osmanlının Rumeli vilayetlerindeki halkların toplam nüfusu 1906/1907 nüfus sayımına göre 4 357 950'dir. Bahse konu balkan devletlerinin Edirne vilayetini hesaba katmadığını varsayarak Edirne vilayet nüfusunu toplam nüfus dışında bıraktığımızda dahi rakam 3.024 154 olmaktadır. Bölge devletlerinin hazırladıkları listelerde en fazla olarak görülen toplam nüfusun Sırp listelerindeki rakam olan 2 880 420 olduğu ama bu rakamın bile 4-5 yıl önce yapılan sayımdaki rakamdan yüksek olduğu görülmektedir.

Balkan savaşı öncesi Osmanlı Avrupasında yaşayan halkların inanç durumlarına göre vilayetlerdeki nüfus durumu ise ortalama rakamlarla aşağıda gösterilmiştir.

	Edirne Vilayeti	Selanik Vilayeti	Manastır Vilayeti	Kosova Vilayeti	Yanya Vilayeti	İşkodra Vilayeti
Müslüman Türk	250 000	333 440	11 550	89 350	10 000	12 000
Ortodoks Türk	3 000
Ortodoks Bulgar	370 000	446 050	330 800	251 000	20 000
Müslüman Bulgar	115 000	98 590	23 900	13 680
Ortodoks Arnavut	3 500
Ortodoks Rum	220 000	168 500	61 930	150	110 000
Ortodoks Ulah		24 970	64 945	910	180 000	10 000
Müslüman Arnavut			218 650	418 250	180 000	80 000
Katolik Arnavut					25 000	140 000
Ortodoks Arnavut					110 000
Müslüman Sırp						40 000
Ortodoks Sırp				112 870		30 000
Müslüman Çingene	15 000	22 200			7 000	5 000
Karışık		16 320	34 700	21905
Yahudi		55 320			6 000	5 000
Ermeni	30 000
Toplam	1 006 5oo	1165 390	846 495	908 915	648 000	322 000

Balkan savaşı öncesi Rumeli – Makedonya – Balkanlarda bulunan devletlerin Ülke nüfusları :

Romanya   :  6 966 000

Bulgaristan :  4 329 000

Sırbistan     :  2 922 000

Karadağ      :    250 000

Yunanistan  :  2 630 000

Balkan harbi 1912 yılında dört balkan devleti arasında kurulan bir ittifak sonucu ekim ayının başında Bulgar, Sırp ve Karadağ devletlerinin saldırısı ile başlamıştır. Aslında balkan savaşının sonucu Osmanlı için askeri alanda büyük bir başarısızlık olarak görülse de, böyle bir savaşın başlamasına engel olamaması nedeniyle siyasi alanda yapılan hataların sonucudur. Siyasi alandaki bu öngörüsüzlüğün ne olduğu ile ilgili olarak Balkan savaşı öncesindeki Balkan devletlerinin durumu ve siyasi ortam hakkında değerlendirme yapan “Aram Andonyan” şöyle demektedir:

“Dikkati çeken noktalardan birincisi dört balkan devletini arasında kurulan ittifaktır. Bu dört devlet daha dün birbirlerine düşman ülkelerdi. Bulgaristan ile Sırbistan bağımsızlıklarına kavuşur kavuşmaz birbirleri ile savaşmışlardı ve Sırp’lar son yıllara varıncaya dek yenilgilerini unutmuşa benzemiyorlardı. Yunanlılar ile Bulgarlar daha birkaç yıl öncesine kadar düpedüz birbirlerini boğazlıyorlardı. Karadağ’lılar ile Sırp’lar aralarındaki kan bağına rağmen sürekli olarak birbirleri ile çatışır hatta vuruşurlardı. Nasıl oldu da birbirlerinden nefret eden bu bağdaşmaz devletler tek bir gaye ile etrafında birleşebildiler.”

İşte birbirine düşman bu dört devletin birleşmesine mani olunamaması, Osmanlının siyasi alandaki öngörüsüzlüğünün bir neticesi olduğu aşikardır.

Balkan savaşı başladığında Yunanlılar önce diğer devletlerle birlikte saldırmamışlar ancak 18 ekim tarihinde savaş ilan etmişlerdir. Kral Yeoryios müttefik hükümet ve hükümdarlara çektiği telgrafta şunları söylemiştir:

“Ordum veliaht prensin komutasında sınırı geçerken majestelerini dost ve müttefik olarak selamlarım. Ortodoks halklarımız aynı şevkle fedakarlık ve kardeşliğin çözülmez bağlarıyla birleşmektedirler. El ele vermiş dört milletin duaları Allah'a doğru yükseliyor. Yeni haçlı seferi için onun yardımını niyaz ediyor. Allah Ortodoksluğun kutsal davasını zaferle sonuçlandırsın, mazlum kardeşlerimizi kurtarsın.” Görüldüğü gibi din temeli üzerine oturtulmuş bir söylem.

1430 yılından beri Osmanlı hakimiyetinde olan Selanik şehrine Yunan askeri 9 Kasım 1912 de girdi. Prens Konstantin 12 000 yunan askerinin başında idi. Yunan askeri girdiğinde Selanik’te Makedonyadaki Yunan zulmünden kaçan 50 000 Müslüman göçmen, ailesi ile birlikte sokaklarda idi.

Selanik’in tesliminden epey önce Alaeddin köşkünde sürgün bulunan II. Abdülhamit Osmanlı hükümeti tarafından İstanbul'daki Alman elçiliği muhafız gemisi “LORELEI” ile başkente naklettirmişti. Yunanlılar şehri ele geçirdikten sonra bu köşkü hastane yaptılar.

Hasan Tahsin Paşa tarafından teslim edilen Selanik’in teslim şartları 16 madde idi. 15nci madde “yeni bir emre kadar gümrük idaresi eskisi gibi faaliyetine devam edecek keza Düyun-u Umumiye ve tütün inhisarı idaresi aynen kalacak” şeklinde idi.

Selanik’in tesliminden sonra yapılan taşkınlıkları yazan yabancı basından “Kölnische Zeitung” muhabiri şöyle yazıyor; “Selanik’teki Aya Sofia Camii üzerinde haç yükseliyor yeniden. Yeni fatihler haçı diktiler ama hani nerede Hristiyanlık ve insanlık belirtileri? Haç merhametin sembolüdür. Ama Rumlar kanla lekelediler onu. Talan, katliam, ırza geçme korkunç oranlara yükseldi çeteler civar köylerde Müslümanlara yapmadıklarını bırakmadılar. Çok sayıda göçmen açlıktan yada süngü ile öldüler. Yunanlıların teslim şartı gereği beslemeyi taahhüt ettiği silahtan tecrit edilmiş Osmanlı askerlerinden çoğu keza açlıktan öldü.”

Times muhabiri ise şöyle yazıyor; “Yunanistan’ın zaferini ne yazık ki fazla takdir edemiyoruz. Şüphe yok ki zor bir işe girişmişlerdi ama bunu daha liyakatla yerine getirebilirlerdi.son günlerin yaralama, soygun ve talan olaylarının ayrıntıları Times’ın birkaç sayfasını doldurabilir. Silahtan tecrit edildiği sanılan birkaç Türk’ün üzerinde silah bulunması Yunan askerlerinin üzüntü verici taşkınlıklar yapmasına sebep oluşturuyor. Genellikle Türk’ler ve birçok Osmanlı Musevisi aynı muameleye uğradılar. Üzerlerinde silah aramak için yoklanıyorlardı. Bu arada üzerlerinde değerli olarak neleri varsa –saat, para vs- alınıyordu. İngiltere konsolos kavasının evi de soyulanlar arasındaydı. Metot şuydu; ayak takımından rumlar Yunan askerlerine önemli evleri gösteriyorlar, kendileri de çapulculuğa katılıyorlardı. Talanın başlıca kurbanları Museviler oldu. Rum basınının başlattığı Yahudi aleyhtarlığı askerler arasında yayıldı. Şiddet ve soygun hareketlerine dönüştü.”